Het raadsel van het mens-zijn
Moderne filosofen over de mens
- Cursusnummer: 24N33
- Vakgebied: Filosofie
- Locatie: Breda
- Seizoen: Najaar 2024
- Dag: Woensdag
- Tijd: 10.20 - 12.10 uur
- Cursusdata: 25-sep., 02-okt., 16-okt., 06-nov., 13-nov., 20-nov., 27-nov., 04-dec., 11-dec., 18-dec.
- Prijs: € 300.00
- Aantal colleges: 10 college's
- Werkvorm: Hoorcollege met mogelijkheid tot vragen
- Cursusmateriaal:
Aanbevolen literatuur ter voorbereiding: - J. Sperna Weiland, De mens in de filosofie van de twintigste eeuw, Meulenhoff Boekerij 1999 (alleen antiquarisch). - Tatjana Kochetkova, Nelleke Canters & Rico Sneller, Pluraliteit van de levenskunsten, Antwerpen: Garant, 2018 - Claudia Bouteligier en Timo Slootweg (red.), Rechtvaardigheid, persoon en creativiteit. Personalisme in recht en politiek, Antwerpen: Gompel & Svacina, 2020.
Het raadsel van het mens-zijn
Wie of wat is de mens eigenlijk? Wie de boeken van Yuval Noah Harari of Dick Swaab leest, kan de schrik om het hart slaan. Binnenkort bestaat de mens in haar/zijn huidige vorm misschien niet eens meer, omdat we regelmatig worden ‘geüpdatet’, of omdat onze genen zo zijn aangepast dat wij niet meer ziek worden, of slechts heel langzaam oud.
Toch is het de vraag of we uit het werk van Swaab of Harari wel een goed beeld krijgen van wie de mens is. Dat we het menselijk genprofiel steeds beter kunnen ontcijferen staat vast, maar wat is daarmee gewonnen? In hun speurtocht naar het wezen van de mens hebben diverse grote denkers het over een heel andere boeg gegooid. Ludwig Feuerbach bijvoorbeeld vat de mens op als lichamelijk, terwijl Gabriel Marcel juist de nadruk legt op innerlijkheid en roeping. Maar daarmee is het verhaal van de mens nog lang niet verteld, het begint pas.
Tijdens deze reeks bijeenkomsten gaan we in op het onbewuste, het droomleven, de creativiteit en de bezieldheid van de mens. Ook zullen we het hebben over de dialogische spanning waarin elk mens staat, een spanning tot iets of iemand anders. De veelheid aan mogelijke perspectieven werkt misschien verwarrend. Aan de andere kant: zou de pretentie van een definitieve ontraadseling van de mens geloofwaardig zijn? Is het niet menselijk om elk nadenken over de mens te verdiepen, in plaats van op te lossen?
Wie met bovengenoemde perspectieven kennis maakt, is niet alleen minder van slag van het materialistische mensbeeld dat Swaab of Harari impliciet uitdragen. Hij/zij beschikt ook over mogelijke criteria om na te denken over voorgenomen mens-verbeterende technieken binnen de wetenschap.
De bijeenkomsten zijn goed te volgen voor wie zich enige denkinspanning wil getroosten. Er is ruimschoots gelegenheid voor het stellen van vragen. Enige voorbereiding thuis is wenselijk.
Opsomming onderwerpen per college:
- De mens als lichaam: Ludwig Feuerbach
- De mens als synthese: Kierkegaard
- De mens en de mensheid: Hermann Cohen
- De mens als helderziend wezen : Carl du Prel
- De mens als geest: Gabriel Marcel
- De mens als ziel: Ludwig Klages
- De mens als onbepaaldheid: Helmuth Plessner
- De mens in dialoog: Martin Buber
- De mens en de kosmos: Simone Weil
- Voorbij de mens: Gilles Deleuze
Rico Sneller
Rico Sneller doceerde lange tijd filosofie en ethiek aan de universiteit Leiden. Momenteel is hij betrokken bij diverse initiatieven, zowel landelijk (Vrije Academie, ISVW, Jungiaans Instituut, Instituut voor verdrongen filosofie, Filosofisch Leerhuis Fiat lux, Filosofie Oost West) als mondiaal (Alternative Perspectives and Global Concerns, Outre-Lignes). Hij is gastdocent bij de Alfarabi universiteit te Almaty (Kazachstan) en bij de Universidad La Salle in Bogota (Colombia).
Rico Sneller houdt zich bezig met https://www.outre-lignes.org/de grensgebieden tussen filosofie en ervaring: het onbewuste, creativiteit en inspiratie, mystiek, synchroniciteit, enz. Zijn speciale belangstelling gaat uit naar denkers als Ludwig Klages, Hans Driesch, Hermann Friedmann, Carl du Prel en andere ‘psychofilosofen’.
Uit eerdere cursusevaluaties:
"Uitstekende gepassioneerde en ontzettend vakinhoudelijk gevulde docent. Chappeau!"
"Rico Sneller geeft onderhoudend en vol enthousiasme onderwijs van academisch niveau."